Choroba niedokrwienna serca (ChNS), znana również jako choroba wieńcowa, stanowi jedno z najczęściej występujących schorzeń kardiologicznych na świecie.
Charakteryzuje się zmniejszonym przepływem krwi do mięśnia sercowego z powodu zwężenia lub zablokowania tętnic wieńcowych, które dostarczają tlen i substancje odżywcze do serca. Niedokrwienie prowadzi do niedotlenienia mięśnia sercowego, co może skutkować bólem, niewydolnością serca, a w skrajnych przypadkach – zawałem serca. W artykule omówimy przyczyny, objawy oraz metody leczenia choroby niedokrwiennej serca, aby lepiej zrozumieć, dlaczego to schorzenie jest tak groźne i jak można mu zapobiegać.
Przyczyny choroby niedokrwiennej serca
Główną przyczyną choroby niedokrwiennej serca jest miażdżyca, czyli proces, w którym na ścianach tętnic wieńcowych odkładają się blaszki miażdżycowe. Blaszki te składają się z cholesterolu, komórek zapalnych, tkanki włóknistej oraz innych substancji, które gromadzą się w ścianach naczyń krwionośnych. Z czasem dochodzi do zwężenia światła naczyń, co ogranicza przepływ krwi do mięśnia sercowego. Miażdżyca postępuje zwykle powoli i bezobjawowo przez wiele lat, a pierwsze objawy mogą pojawić się dopiero wtedy, gdy zwężenie tętnicy osiągnie zaawansowane stadium.
Do czynników ryzyka miażdżycy, a co za tym idzie, choroby niedokrwiennej serca, zaliczają się:
Palenie papierosów – dym tytoniowy uszkadza wyściółkę naczyń krwionośnych, co sprzyja tworzeniu się blaszek miażdżycowych.
Nadciśnienie tętnicze – podwyższone ciśnienie krwi prowadzi do uszkodzeń naczyń krwionośnych, co ułatwia odkładanie się cholesterolu w ich ścianach.
Podwyższony poziom cholesterolu LDL („złego” cholesterolu) – cholesterol LDL jest głównym składnikiem blaszek miażdżycowych.
Cukrzyca – podwyższony poziom glukozy we krwi może uszkadzać naczynia krwionośne, co sprzyja miażdżycy.
Otyłość – nadmierna masa ciała wiąże się z wieloma zaburzeniami metabolicznymi, które zwiększają ryzyko choroby niedokrwiennej serca.
Brak aktywności fizycznej – siedzący tryb życia wpływa negatywnie na zdrowie układu sercowo-naczyniowego i sprzyja rozwojowi miażdżycy.
Objawy choroby niedokrwiennej serca
Objawy choroby niedokrwiennej serca mogą się różnić w zależności od stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych cech pacjenta. W początkowych stadiach choroba może przebiegać bezobjawowo, co sprawia, że wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy z zagrożenia. Gdy zwężenie tętnic staje się znaczące, pojawiają się charakterystyczne objawy, takie jak:
Ból w klatce piersiowej (dławica piersiowa) – to najbardziej typowy objaw choroby niedokrwiennej serca. Ból ten występuje zazwyczaj podczas wysiłku fizycznego lub stresu emocjonalnego, kiedy zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen wzrasta. Może promieniować do ramion, szyi, żuchwy lub pleców i ustępuje po odpoczynku lub podaniu nitrogliceryny.
Duszność – uczucie trudności w oddychaniu może wystąpić z powodu niewystarczającego zaopatrzenia serca w tlen.
Zmęczenie – pacjenci z chorobą niedokrwienną serca często odczuwają przewlekłe zmęczenie, które nasila się podczas aktywności fizycznej.
Kołatanie serca – nierówne lub szybkie bicie serca może być objawem zaburzeń rytmu serca wynikających z niedotlenienia mięśnia sercowego.
Omdlenia lub zawroty głowy – w przypadku znacznego niedokrwienia serca, może dojść do chwilowego spadku ciśnienia krwi, co prowadzi do omdleń.
Diagnoza choroby niedokrwiennej serca
W celu zdiagnozowania choroba niedokrwienna https://kardiolog-warszawa.waw.pl/ serca lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem, zwracając uwagę na czynniki ryzyka oraz objawy. Następnie pacjent kierowany jest na badania diagnostyczne, które pozwalają ocenić stan naczyń wieńcowych oraz wydolność serca. Do najczęściej stosowanych badań należą:
Elektrokardiogram (EKG) – badanie pozwalające ocenić pracę serca oraz wykryć ewentualne zmiany związane z niedokrwieniem.
Test wysiłkowy – polega na monitorowaniu pracy serca podczas wysiłku fizycznego, co pozwala ocenić, czy przepływ krwi do serca jest wystarczający.
Angiografia wieńcowa – badanie obrazowe, w którym za pomocą kontrastu i promieni rentgenowskich oceniane są tętnice wieńcowe, aby wykryć zwężenia lub zablokowania.
Echokardiografia – badanie ultrasonograficzne serca pozwalające ocenić jego budowę oraz funkcję, a także wykryć ewentualne zaburzenia wynikające z niedokrwienia.
Leczenie choroby niedokrwiennej serca
Leczenie choroby niedokrwiennej serca zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Główne cele terapii to złagodzenie objawów, poprawa jakości życia pacjenta oraz zapobieganie powikłaniom, takim jak zawał serca. W leczeniu stosuje się zarówno farmakoterapię, jak i interwencje chirurgiczne.
W leczeniu farmakologicznym choroby niedokrwiennej serca stosuje się następujące grupy leków:
Leki przeciwpłytkowe (np. aspiryna) – zmniejszają ryzyko tworzenia się zakrzepów w tętnicach wieńcowych.
Leki obniżające poziom cholesterolu (statyny) – pomagają zmniejszyć odkładanie się blaszek miażdżycowych.
Beta-blokery – obniżają ciśnienie krwi i zmniejszają obciążenie serca, co poprawia przepływ krwi przez tętnice wieńcowe.
Nitrogliceryna – stosowana w celu szybkiego złagodzenia bólu w klatce piersiowej poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych.
W przypadku zaawansowanej miażdżycy, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi wystarczających rezultatów, konieczne mogą być interwencje chirurgiczne, takie jak:
Angioplastyka wieńcowa – zabieg polegający na rozszerzeniu zwężonego naczynia wieńcowego za pomocą balonika i umieszczeniu w nim stentu, który utrzymuje tętnicę otwartą.
Pomostowanie aortalno-wieńcowe (bypass) – operacja polegająca na omijaniu zwężonych odcinków tętnic wieńcowych za pomocą przeszczepów naczyń pobranych z innych części ciała pacjenta.
Zapobieganie chorobie niedokrwiennej serca
Profilaktyka choroby niedokrwiennej serca polega głównie na eliminowaniu czynników ryzyka miażdżycy. Kluczowe działania to:
Zaprzestanie palenia tytoniu.
Utrzymywanie prawidłowego poziomu cholesterolu oraz ciśnienia krwi.
Regularna aktywność fizyczna.
Zdrowa dieta, bogata w warzywa, owoce, ryby oraz produkty pełnoziarniste.
Kontrola masy ciała oraz poziomu cukru we krwi.
Podsumowując, choroba niedokrwienna serca jest poważnym schorzeniem, które może prowadzić do zawału serca i innych groźnych powikłań. Wczesne wykrycie oraz odpowiednie leczenie pozwalają znacząco poprawić jakość życia pacjentów oraz zmniejszyć ryzyko powikłań. Profilaktyka, zmiana stylu życia oraz regularne badania kontrolne odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu tej chorobie.
